OURTALBRÜCKE
STEINEBRÜCK

JULI 2022 | Hoe raak kan een antieke naam ook vandaag een plaats treffen. Je hoort het moeiteloos in Steinebrück: de Romeinen legden hier al een stenen brug over de Our aan. De in 1920 getrokken Belgisch-Duitse grens verscheurde het speldenkopplaatsje voorgoed in een Belgisch en een Duits gedeelte. Het obligate douanekantoor met slagboom verscheen aan de brug.

Sinds 1984 linkt een viaduct de Belgische E42 met Duitsland. Wil je vanuit Vlaanderen richting het Zwarte Woud, dan loodsen alle navigatieapps je over deze Ourtalbrücke. Af en toe davert de lucht boven Steinebrück vervaarlijk: een truck tijdens zijn eerste of laatste meters, 90 meter hoog boven Belgische bodem. Het Zoll-gebouw ligt sindsdien letterlijk in de schaduw van het majestueuze bouwwerk. Ik herinner me een oude foto van het gebouw, met een geschilderde boodschap in de trant van Wege nach Europa. Uitte een ouder of een buur van de 8 nog geregistreerde zielen die hier wonen zich als enthousiasteling van Helmut Kohls Europese project?

Opnieuw davert de lucht enkele seconden. De Europese gelukwens is verdwenen van de recent opnieuw gewitte kantoormuren, wel nog altijd een brug. Ik vertelde al: Steinebrück houdt zijn naam in ere. Aan de overzijde van de Our slingert de weg Duitsland binnen: daar waar van zowat alles het technisch beste wordt vervaardigd, een krankzinnig rijkelijk verleden, de gedroomde bestemming van fancy cityhopper en doorwinterd bergbeklimmer ... Maar hier hoeft het nog even niet, hier ligt de poort naar dat grootse land er nog verstild bij.

Hoe idyllisch Steinebrück er vandaag bij ligt, deze schijn bedriegt. Dit is niet zomaar een vehikel uit een andere tijd, hier wordt de Europese droom elke dag geleefd.

De sparren kijken niet meer op van het periodiek daveren hoog boven de toppen. Ook de 13 huizen – ik heb ze geteld – blijven onverstoord tijdens de rumoerige doortocht van een Duitse opleggercombinatie met propvolle melkciternen. Ik vat het idee op het contrast tussen de 19de-eeuwse boerderijen en het laat-20ste-eeuwse viaduct in één beeld te vatten. Terwijl ik wacht op gunstiger zonlicht om af te drukken, haalt Steinebrück mijn voornemen geruisloos onderuit: de Ourtalbrücke is ook voor mij al een vertrouwde aanwezigheid geworden die bijdraagt aan de charme van deze plek. Met mijn poging om ouderwets traag hier beneden en nieuwerwets snel daarboven als een tegenstelling weer te geven, zou ik de ziel van deze plaats niet gevat hebben. Dat geef ik nu graag toe.

Hoe idyllisch Steinebrück er vandaag bij ligt, deze schijn bedriegt. Dit is niet zomaar een vehikel uit een andere tijd, hier wordt de Europese droom elke dag geleefd. Men woont en voetbalt in België, werkt in het nabije Groothertogdom Luxemburg en gaat op zondagochtend broodjes halen bij de dichtstbijzijnde bakker: in Duitsland. De magie die gepaard gaat met het oversteken van een staatsgrens is de inwoners van dit gehucht aan de Our vreemd. Ik kan me dus voorstellen dat Wege nach Europa werd overschilderd, omdat niemand hier nog aan die boodschap moet herinnerd worden. In de praktijk leven ze hier – en bij uitbreiding de 78 000 andere Duitstalige Belgen – het leven van hun voorouders; meer dan 100 jaar geleden waren ook zij al grenshoppers die aan weerszijden van de toenmalige Belgisch-Pruisische grens huwden, werkten en op bedevaart gingen. Soms openbaart de geschiedenis zich als een volmaakt ronde cirkel.